اتىراۋداعى قىلمىستىق ىستەر بويىنشا 2-سوتتا ازاماتتىق بەلسەندىلەر ماكس بوقايەۆ پەن تالعات اياننىڭ ۇستىنەن قوزعالعان "بيلىكتى كۇشپەن باسىپ الۋ" ءىسى بويىنشا سوتتىڭ الدىن الا تىڭداۋى باستالدى.
سوتقا وبلىس تۇرعىندارى مەن وزگە ايماقتاردان كەلگەن قۇقىق قورعاۋشىلار دا قاتىستى. سوت ءماجىلىسىنىڭ شاعىن زالىنا جۇرتتىڭ ءبىرازى سىيماي قالدى. ولاردىڭ اراسىندا اتىراۋ وبلىسىنىڭ الىس اۋداندارىنان كەلگەن ادامدار دا بولدى. سولاردىڭ ءبىرى زەينەتكەر شىنار وماروۆا قىزىمەن بىرگە اتىراۋدان 300 كيلومەتر جەردەگى قۇلسارى قالاسىنان بەلسەندىلەردى قولداۋعا كەلگەن.
– 24 ساۋىردە بولعان «شەتەلدىكتەرگە جەرىمىزدى ساتۋعا بولمايدى» دەگەن ميتينگ بەيبىت تۇردە وتە مادەنيەتتى ءوتتى دەپ سانايمىن. ءبىز سوتتى بولعان ماكس پەن تالعاتتى تانىمايمىز، ءوز جۇرەك قالاۋىمىزبەن كەلدىك. ولار ءبىزدى ميتينگىگە شاقىرعان جوق، ءوزىمىز باردىق. ءبىز ءوزىمىزدىڭ جەرىمىزدە ۇرپاعىمىزدى ەمىن-ەركىن تاربيەلەپ جۇرگىمىز كەلەدى. سوتتان ادىلدىك سۇرايمىز، – دەيدى ول.
سوتقا سۋديا گۇلنار داۋلەشوۆا ءتوراعالىق ەتىپ وتىر. باقىلاۋ كۇشەيتىلگەن سوت عيماراتىنا كەلگەن ب ا ق وكىلدەرىنە زالدان فوتو جانە بەينە جازبا تۇسىرۋىنە بەس مينۋتقا عانا رۇقسات بەرىلىپ، ودان سوڭ بولەك بولمەگە شىعارىپ جىبەردى.
سوت باستالعاندا بوقايەۆ پەن اياننىڭ ادۆوكاتى تولەپقالي ايانوۆ سۋديا گۇلنار داۋلەشوۆانى ىستەن شەتتەتۋ تۋرالى ءوتىنىش جاسادى. تولەپقالي ايانوۆ سوت تەرگەۋىنىڭ ايىپتاۋ اكتىسى 30 قىركۇيەكتە دايىن بولعانىمەن، 3 قازاندا جاريالانعانىن، ال ءىس ماتەريالدارى 73 تومنان تۇراتىندىقتان وسى ارالىقتا سوتتىڭ ونىمەن تانىسىپ شىعۋى مۇمكىن بولماعانىن ايتتى.
- سۋديا ايىپتاۋ اكتىسى شىققان سوڭ ونى بىردەن رەەسترگە ەنگىزۋى ءتيىس ەدى، ءبىراق ونى ۋاقىتىندا ەنگىزبەگەن. بۇل سوت ءىسىن فالسيفيكاسيالاۋ دەپ سانالاتىندىقتان سۋديانى ىستەن شەتتەتۋدى سۇرايمىن، - دەدى ادۆوكات.
بۇدان سوڭ سۋديا وتىنىشكە قاتىستى شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن بەس مينۋتتىق ءۇزىلىس جاريالادى. ۇزىلىستەن سوڭ سوتقا ءوزىن دۇيسەبالييەۆا دەپ تانىستىرعان سۋديا كەلىپ، ادۆوكاتتىڭ ءوتىنىشى قاناعاتتاندىرىلمايتىنىن ايتىپ، سوت زالىنان شىعىپ كەتتى. وسى كەزدە ماكس بوقايەۆ "ەشنارسە ەستىلگەن جوق، سۋديا دۇرىس وقىمادى" دەپ نارازىلىعىن ءبىلدىردى.
بۇل وقيعاعا ماكس بوقايەۆتىڭ قارىنداسى ءارى قورعاۋشىسى جانار بوقايەۆا دا نارازى بولدى.
– سۋديا سوت زالىنا جۇگىرىپ كىرىپ، تۇسىنىكسىز الدەنەنى وقي باستادى. ءوزىن تانىستىرماستان، تاراپتاردىڭ پىكىرىن تىڭداماستان قاۋلىنى وقىپ شىقتى. بۇل وسىلاي جاساماۋ كەرەكتىگى تۋرالى ۇلگى بولسا كەرەك. ءبىز سوتتاردىڭ وكىلەتتىلىگى تۋرالى ماسەلە كوتەرەمىز، – دەدى ول.
بۇل سۋديا اقىرىن سويلەگەندىكتەن نە ايتقانى سوت بارىسىن وزگە بولمەدە مونيتور ارقىلى باقىلاپ وتىرعان جۋرناليستەرگە دۇرىس ەستىلمەدى. بۇدان سوڭ سوتتا ءۇزىلىس جاريالاندى.
ماكس بوقايەۆ پەن تالعات ايان 24 ءساۋىر كۇنى اتىراۋ قالاسىندا جەر رەفورماسىنا قارسىلىق رەتىندە وتكەن جاپپاي ميتينگتەن سوڭ قاماۋعا الىنعان. ماكس بوقايەۆ پەن تالعات ايانعا ءبىرقاتار قىلمىستىق باپتار (سونىڭ ىشىندە "الاۋىزدىق تۋدىرۋ"، "زاڭسىز ميتينگ ۇيىمداستىرۋ") بويىنشا ايىپتارى تاعىلعان. ازاماتتىق بەلسەندىلەر بۇل ايىپتاردىڭ ەشقايسىسىن مويىنداعان جوق. قاماۋداعى ماكس بوقايەۆتىڭ تۋىستارى ونىڭ دەنساۋلىعىنا الاڭدايدى.
10 قازاندا Human Rights Watch حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ ەۋروپا جانە ورتالىق ازيا بويىنشا وكىلى "ماكس بوقايەۆ پەن تالعات ايان قارسىلىق ءبىلدىرۋ قۇقىعىن پايدالانعانى ءۇشىن دە، وزگەلەردى قارسىلىق بىلدىرۋگە شاقىرعانى ءۇشىن دە قامالماۋى ءتيىس. ۇكىمەت ساياساتىنا قارسىلىعىن ءبىلدىرۋ - قىلمىس ەمەس" دەپ مالىمدەگەن.
دەرەككوز: ازاتتىق