جالپى، قaزاقستaنداعى ەر aزaمaتتاردىڭ ىشىمدىككە تاۋەلدىلىگى 2021 جىلى 9،52 پايىزعا جەتىپتى. ال ايەلدەردەگى كورسەتكىش 1،48 پايىزدى قۇراعان. رەسپۋبليكامىزدا aرaق ءوندىرىسى 2021 جىلى 60،3 پaيىزعa aرتقaن. دۇنيەجۇزىلىك دەنسaۋلىق سaقتaۋ ۇيىمىنىڭ زەرتتەۋىنە سايكەس، 15 جاستان اسقان ادامدارعا الكوگولدى تۇتىنۋ دەڭگەيى ەرلەر ءۇشىن جىلىنا 25 ليتر بولسا، ايەلدەر ءۇشىن - 9 ليتر.
وسى ماسەلە بويىنشa جۇرگىزىلگەن الەۋمەتتىك زەرتتەۋ 13-15 جاستاعى ەر بaلaلاردىڭ 75، قىزداردىڭ 40 پايىزى سىرaدaن باستاپ، شاراپ، اراققا دەيىنگى ىشىمدىكتەردى ءىشىپ كورگەندىگىن كورسەتتى. 18-20 جaستaعىلaردىڭ 90 پaيىزى الكوگولدىڭ ءدامىن تاتىپ كورىپتى. بۇۇ مالىمەتى بويىنشا الكوگولدەن بولاتىن ءولىم-جىتىم دەڭگەيى جوعارى ەلدەردىڭ اراسىندا قازاقستان وندىقتىڭ قaتaرىندا تۇر.
ال، قۋانتارلىعى، سوڭعى 10 جىلدىڭ ىشىندە ماسكۇنەمدەر، ناشاقورلار سانى ەلىمىزدە تومەندەپ كەلەدى. مىسالى، 2019 جىلى «ماسكۇنەم» دەگەن دياگنوز قويىلعان 15955 ادام بولسا، 2020 جىلى بۇل كورسەتكىش 14202 ادامعا دەيىن تومەندەگەن. ەڭ وكىنىشتىسى، اراققۇمارلار قاتارى ازايعانىمەن، ولاردىڭ جاسى جاسارىپ بارادى.
وسى ورايدا ءبىز ناركولوگ-پسيحياتر، دارىگەر توقتار قويشىبەكوۆتەن ىشىمدىككە اۋەس ادامداردىڭ پسيحولوگياسىن، ولاردى ەمدەۋدىڭ جولدارىن سۇراپ حابارلاسقان ەدىك.
– ادام نە سەبەپتى ىشىمدىككە تاۋەلدى بولىپ قالادى؟ ول ەڭ ءبىرىنشى وقۋشى، ءجاسوسپىرىم كەزىندە اششى سۋدىڭ ءدامىن تاتادى. باستاپقىدا ۇناماۋى مۇمكىن. ءبىراق، ءجاسوسپىرىم ءوزى قاتارلاستارمەن جاقسىراق ءتىل تابىسۋ ءۇشىن، ەرەسەك بولىپ كورىنۋ ءۇشىن، كەيدە ءتىپتى ۇيالشاقتىعىن جەڭۋ ءۇشىن ىشىمىك ۇرتتاپ العاندى ءجون كورەدى. ال ەرەسەكتەردە جاسىنا قاراي پروبلەمالار قوسىلادى. اتاپ ايتساق، جۇمىسىنداعى پروبلەمالار مەن وتباسىلىق قيىندىقتار. الكوگول وسى پروبلەمالاردان، ۋايىم-قايعىدان، قورقىنىشتان ۋاقىتشا ارىلۋعا كومەكتەسەدى.
اششى سۋعا تاۋەلدىلىك 3 كەزەڭدە داميدى. ونىڭ العاشقى ەكى ساتىسىندا ادامدى ماسكۇنەمدىكتەن قۇتقارۋعا بولادى، سوندىقتان بۇل اۋرۋدىڭ بەلگىلەرى بىلىنگەننەن-اق، ەرتەرەك الدىن الا بەرگەن ابزال.
الكوگولدى قالاي تاستاۋعا بولادى؟ ىشىمدىكتى توقتاتۋ تۋرالى كوپتەگەن كەڭەستەر ماسكۇنەمدەرگە ايتىلىپ-اق جاتادى. ءبىراق ول ونى قاپەرىنە دە ىلمەيدى. الكوگولدى تۇتىنۋدان باس تارتۋ ءۇشىن مىقتى ەرىك-جىگەر كەرەك. مۇندايدا الدىمەن تەك الكوگولدەن باس تارتقان ءجون. ءبىر ۋاقىتتا ءىشۋدى جانە تەمەكى شەگۋدى بىردەن توقتاتپاۋ كەرەك، ويتكەنى ول كەزدە مي قاتتى كۇيزەلىسكە ۇشىرايدى. سوسىن وڭالتۋ ورتالىعىنا نەمەسە ءانونيمدى ماسكۇنەمدەر توبىنا حابارلاسۋعا بولادى. وندا ەمدەلۋگە نيەتتى كوپتەگەن ادامدار بىر-بىرىنە كومەكتەسە الادى. مۇنىمەن قوسا، سپورتپەن اينالىسقان ءجون. ساياحاتتاپ، سەرۋەندەۋ دە اراققۇمارلىق اتتى ايىعۋى قيىن دەرتتەن ارىلۋعا كومەكتەسەدى، – دەيدى توقتار قويشىبەكوۆ.
جالپى، قازاقستاندا ءقازىر ماسكۇنەمدىكپەن كۇرەس قارقىندى جۇرگىزىلىپ جاتىر. مەملەكەت بۇعان كوپ كوڭىل بولۋدە. الكوگوليزمگە قارسى كوپتەگەن ءىس-شارالار، ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، ءتۇرلى ورتالىقتار سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاپ جۇمىس ىستەۋدە. سونىڭ ءبىرقاتارىنا توقتالىپ وتسەك، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋدى دامىتۋدىڭ 2020-2025 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن بەكىتۋ تۋرالى» № 982 قاۋلىسىندا حالىقتىڭ سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋدى قالىپتاستىرۋ باستى ماقسات ەكەنى ناقتى كورسەتىلگەن. بۇل باعدارلاما ازاماتتاردىڭ سالاۋاتتى ءومىر سالتى مەن قازاقستاننىڭ گۇلدەنۋى ءۇشىن كۇرەستە مەملەكەتتىڭ دايەكتى ۇستانىمىنا نەگىزدەلگەن. 2020-2025 جىلدارعا ارنالعان باعدارلامانى ىسكە اسىرۋعا رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردەن قاراجات، الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ اكتيۆتەرى، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا تىيىم سالىنباعان وزگە دە قاراجات بولىنەدى. باعدارلامانى ىسكە اسىرۋدىڭ جالپى قۇنى 3،2 تريلليون تەڭگەنى قۇرادى.
قورىتا ايتقاندا، الكوگول تەك كەشەندى ءتاسىلدى قاجەت ەتەدى - پسيحوتەراپيەۆتىك ادىستەر مەن ەسىرتكىنى ەمدەۋدىڭ كومبيناسياسى. بۇل اۋرۋدى ەمدەۋ قيىن، ويتكەنى ماسكۇنەم ءوزىن اۋرۋ دەپ سانامايدى جانە ەمدەلگىسى كەلمەيدى.
الكوگوليزمدى ءوز بەتىمەن ەمدەۋگە موتيۆاسيا تابۋ وتە قيىن. ادام ءوزىن ماسكۇنەمدىكپەن اۋىراتىن ناۋقاس رەتىندە تاني الۋى ءۇشىن پسيحوتەراپيەۆتتىڭ ۇزاق جانە مۇقيات جۇمىسى، تۋىستارىنىڭ نەمەسە قولداۋ توپتارىنىڭ كومەگى قاجەت. ماسكۇنەمگە ءوز پروبلەماسىن تۇسىنۋگە كومەكتەسىپ، شىنىمەن ەمدەلۋدى قالاي باستاعاندا عانا، دارى-دارمەكتەر جۇمىس ىستەيدى جانە پايدا اكەلەدى.
