ءا. بەكتايەۆ: «اجىراسقاندارعا باج سالىعىن كوبەيتۋ كەرەك»

Dalanews 10 قار. 2017 12:45 550

پارلامەنت سەناتىنىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات ءالي بەكتايەۆ وتباسى قۇندىلىقتارىن جەتىلدىرۋ ماقساتىندا ۇكىمەت باسشىسى باقىتجان ساعىنتايەۆتىڭ اتىنا دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى. بۇل تۋرالى وتاندىق ب ا ق مالىمدەدى.

«قازىرگى قوعامدا وتباسى قۇندىلىقتارىنىڭ قۇلدىراپ بارا جاتقانى اششى دا بولسا اقيقات. بۇعان قارتتار ۇيلەرىنە وتكىزىلگەن ەگدە ادامداردىڭ كوبەيۋى دالەل. الەۋمەتتىك مەكەمەلەردەگى قارتتار سانى سوڭعى 5 جىلدا 26 پايىزعا وسكەن. وكىنىشكە قاراي، ولاردىڭ 40 پايىزىنىڭ بالالارى بار، الايدا ءتۇرلى جاعدايعا ۇشىراعان. اتا-اناعا دەگەن قۇرمەتتىڭ ازايۋى وتباسى قۇندىلىقتارىنىڭ تومەندەۋىنىڭ باسى دەپ ايتۋعا بولادى»، –  دەيدى سەناتور.

ول نەكە قۇرعان جاس وتباسىلاردىڭ اراسىنداعى اجىراسۋدىڭ اسا ءقاۋىپتى دەڭگەيگە جەتكەنى دە سونىڭ سالدارى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«سوڭعى بەس جىلدا اجىراسۋلاردىڭ سانى 4 مىڭعا ارتىپ، 51 775ء-تى قۇراعان. بۇگىنگى تاڭدا جاس وتباسىلاردىڭ اراسىنداعى اجىراسۋ دەڭگەيى اۋىلدىق جەرلەردە 27 پايىز، قالالاردا 40 پايىزعا جەتكەن. ولاردىڭ 40 پايىزىنىڭ نەكەسى العاشقى 5 جىلدا بۇزىلادى ەكەن. بۇل جاعدايدىڭ سەبەبىن تەك قانا الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق ماسەلەلەر دەپ ايتۋ ابەستىك بولادى. باستى سەبەپ  – وتباسىداعى تاربيەنىڭ، قۇندىلىقتاردىڭ قۇلدىراۋىندا. بالا ومىرگە كەلگەننەن باستاپ، ءوسىپ ازامات بولعانىنا دەيىن ونىڭ تاربيەسىنە تەك اتا-انا جاۋاپتى. وكىنىشتىسى، بالانىڭ تاربيەسى دە، وقۋى دا، دەنساۋلىعى دا بۇگىندە تەك مەكتەپتەرگە ارتىپ قويىلعان. ۇلى مەن قىزىنىڭ قايدا جۇرگەنىن كەيبىر اتا-انالار سۇرامايدى دا. بالاسى بۇزاقىلىق نەمەسە قىلمىس جاساسا دا، اتا-انا مۇلدەم جاۋاپ بەرمەيدى». سەناتور بۇل سالادا اتا-انانىڭ جاۋاپكەرشىلىگى تومەندەپ، ءوزىنىڭ بالا-شاعاسىنا قاراماۋىنىڭ كەسىرىنەن ءتۇرلى كەلەڭسىزدىكتەر ورىن الىپ جاتقانىنا باسا نازار اۋدارۋ كەرەكتىگىن ايتتى.

دەپۋتاتتىڭ اتاپ وتۋىنشە، بۇگىنگى قوعامىمىزدا قىز تاعدىرىن تالكەك ەتكەندەر، جەڭىل ءجۇرىستى قىزدار، تاستاندى بالالار، اتا-انالىق قۇقىقتان باس تارتقاندار كوبەيدى. ەلىمىزدەگى 6 ايەلدەر كولونياسىندا 2161 قىز-كەلىنشەك جازاسىن وتەپ وتىر.

«ايەل وزدىگىنەن قىلمىس جاسامايدى. ەگەر زاڭ بۇزۋشىلىققا بارسا، ونىڭ استارىن الەۋمەتتىك پروبلەمادان ىزدەۋ كەرەك. قىز-كەلىنشەكتەردى تۇرمەگە جاپقاننان گورى كەشىرىم جاساپ، ولارعا كومەك كورسەتكەن ابزال. تۇرمەگە تۇسكەن قىز بالاسى تۇگىلى، ەرلەردىڭ اراسىنان سانا-سەزىمى پسيحولوگيالىق دەفورماسياعا ۇشىراماعان جاندى كەزدەستىرۋدىڭ ءوزى قيىن. قوعامدا قىزعا، ايەلگە، اناعا، بالالى وتباسىلارعا دەگەن كوزقاراستى مۇلدەم قايتا قاراۋدىڭ ۋاقىتى كەلدى»، – دەدى سەناتور.

وسىدان كەيىن ءا. بەكتايەۆ ءبىرقاتار ۇسىنىستاردى ەنگىزدى. بۇل رەتتە قازاقستاندا وتباسىلىق ساياساتتى زامان تالابىنا ساي دامىتۋ ماقساتىندا ەلىمىزدە وتباسىلاردى قولداۋ جانە وتباسى قۇندىلىقتارىن دامىتۋ جونىندەگى كەشەندى باعدارلاما قابىلداۋ، سونىمەن قاتار وتباسى قۇندىلىقتارىن جان-جاقتى زەرتتەۋ، زامانعا بەيىمدەۋ، ومىرگە ەنگىزۋ ماقساتىندا ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى جانىنان ارنايى نەكە جانە وتباسى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىن اشۋ جونىندەگى پىكىر ايتىلدى.

مۇنىمەن قوسا، بالا تاربيەسىندەگى وتباسىنىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ ماقساتىندا «وتباسىلىق ءومىردىڭ رۋحاني نەگىزدەرى» دەگەن ارنايى ءپان ازىرلەپ، وعان لايىقتى وقۋلىقتار دايىنداپ، مەكتەپ باعدارلاماسىنا ەنگىزۋ ۇسىنىلدى.

«اتا-انانىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ق ر اكىمشىلىك كودەكسىنە بۇزاقىلىق نەمەسە قىلمىس جاساعان جاسوسپىرىمدەردىڭ اكە-شەشەسىنە اكىمشىلىك شارا قولدانۋ جونىندە باپ ەنگىزۋدى، وتباسىنىڭ بۇزىلۋىن تەجەۋ ماقساتىندا نەكە بۇزۋعا تولەنەتىن باج سالىعىنىڭ كولەمىن جۇپتارعا ماتەريالدىق تۇرعىدان سەزىلەتىندەي ەتىپ كوبەيتۋ ۇسىنىلادى»، – دەدى ءالي بەكتايەۆ.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار