Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev «Qazaqstanǵa atom elektr stansasy qajet» degendi ashyq aıtyp júr. Tipti, AES salynatyn alań anyqtalyp ta úlgerdi. Mamandar onyń jobasy men josparyn saralap, esebin de ázirleýge jeń túrip kirisip ketken. Máselen, jospar jobasynda Balqash mańyndaǵy Úlken aýylynda salynatyn AES 2035 jyly paıdalanýǵa beriledi dep kórsetilgen.
Dalanews.kz qazirgi kezde osy baǵytta júrgizilip jatqan jumys satysyn anyqtaý úshin "Qazaqstan atom elektr stansıalary" JSHS-nyń Joba basqarý jónindegi bas menejeri Áset Mahambetovty áńgimege tartyp kórdi.
Onyń aıtýynsha, AES qurylysynyń jobalyq, qarjylyq jáne ornalasý aýmaǵy boıynsha otandyq ǵalymdar úlken jumystar atqaryp, birqatar jobany eńsergen. Oǵan úsh jyldan asa ýaqyt ketken.
- AES qurylysyna Almaty oblysy Jambyl aýdany Úlken aýyly janyndaǵy aýmaq perspektıvaly dep tanyldy. Osy aýdanda bilikti mamandardy tarta otyryp, aldyn ala zertteýler júrgizildi, tarıhı jáne ǵylymı qujattar zerdelendi. Aýdandy baǵalaý AES salý alańyn tańdaý boıynsha Atom energıasy jónindegi halyqaralyq agenttiktiń (AEHA, orysshasy - MAGATE) basshylyǵynda keltirilgen krıterııler negizinde júrgizildi.
Jalpy sıpattamalary da, naqty sıpattamalary da zertteldi. Atap aıtqanda, jer silkinisi men sý tasqyny sıaqty tabıǵı áserler jáne antropogendik áserler sıaqty qorshaǵan orta tarapynan AES-qa yqtımal áser etý joldary taldandy.
Osy parametrler boıynsha taldaý Úlken aýylynyń aýdany Qazaqstanda AES salý úshin jaramdy ekenin kórsetti, - deıdi ol.
Degenmen maman bul baǵytta alda taǵy tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdeme daıyndyǵy boıynsha jumystar júrgiziletinin, onda AES-tiń ornalasý aýdanynyń kóptegen aspektisi qosymsha pysyqtalyp, ınjenerlik izdenister jasalatynyn basa aıtady.
Al oǵan deıin qarastyrylatyn taǵy bir jumys satysy bar.
Dál qazirgi ýaqytta, "Qazaqstandyq atom elektr stansıalary" JSHS-nyń Joba basqarý jónindegi bas menejeriniń aıtýynsha, AES-tiń áleýetti jetkizýshisin tańdaý boıynsha jumystar atqarylyp jatyr.
- AES-ti jetkizýshi kompanıany vendor deımiz. Bastapqyda alty vendordan qazirgi zamanǵy reaktorlardyń jobalyq usynystary qaraldy. Taldaı kelgende, «qysqa tizimge» nemese «short paraqqa» tórteýi ilindi. Olar - koreılik KHNP, qytaılyq CNNC, reseılik «Rosatom» jáne fransýzdardyń EDF syndy kompanıalary, - deıdi maman.
Endigi mindet - osy tórteýdiń ishinen bir vendordy tańdap alý.
https://www.youtube.com/watch?v=bCQs6feUPco
Áset Mahambetovtyń aıtýynsha, qazirgi ýaqytta otandyq mamandar atalǵan tórteýdiń tájirıbesin zerdeleý úshin saparlar uıymdastyrylyp, nátıjesinde óz qorytyndylaryn usynýda.
"Qysqa tizimdegi ıadrolyq-energetıkalyq jabdyq óndirýshileriniń tájirıbesin zerdeleý aıasynda bizdiń mamandar bıylǵy maýsym aıynda Ońtústik Koreıaǵa, shildede Fransıaǵa jáne Túrkıadaǵy «Akkýıý» atom elektr stansıasyna, al qyrkúıekte Vengrıadaǵy «Paksh» AES-ne sapar jasady.
Áleýetti usynystar men halyqaralyq tájirıbeni zerdeleý negizinde, ár sanattaǵy eń jaqsy sheshimderdi tańdaýǵa múmkindik beretin jabdyq óndirýshiler men merdiger kompanıalardyń halyqaralyq pýlyn tartý neǵurlym oryndy bolyp tabylady.
Álemde AES salý boıynsha aǵymdaǵy jobalardy iske asyrý tájirıbesi bul tásil salynyp jatqan stansıalardyń kópshiligi úshin paıdalanylatynyn kórsetedi".
Bizdiń bilýimizshe, vendor tańdalǵannan keıingi jumys satysy – mamandardy ázirleý.
Iaǵnı, atomshy mamandardy tańdap alynǵan reaktormen jumys isteýdegi biliktiligi men bilimin jetildirý jumysy qolǵa alynady. Al bul – bolashaqta jeke talqylanar bólek úlken taqyryp.
