Aýyl balasy Áskerı bılet alyp, ómir jolyn bastaýǵa umtylady
Qazaqstanda balamaly áskerı qyzmet jobasy 3 jyldan beri júzege asyp kele jatqanyn bireý bilse, bireý bilmeýi múmkin. Osy rette Dalanews.kz aqparattyq agenttigi bul jobany óziniń myńdaǵan oqyrmandaryna jan-jaqty tanystyrýdy jón sanap otyr.
Balamaly áskerı qyzmet bar bolǵan 40 kúnge sozylady. Osylaısha jumyssyz júrgen keıbir jastar az ǵana ýaqytta áskerı mashyǵyn shyńdap, qazaq qoǵamy úshin mańyzdy Áskerı bıletin alatyn múmkindigi bar.
Jaýyngerlik daıarlyqtan ótýge ańsary aýǵan jastar ózi turatyn nemese ózine jaqyn qalada ornalasqan QR Qorǵanys mınıstrligine qarasty áskerı-tehnıkalyq oqý oryndarynyń bazasynda Balamaly áskerı daıyndyqtan ótýine bolady. Biraq jaýyngerlik daıyndyqtan ótý tegin emes. Bul úshin 300 myń teńgege jýyq aqshańyzdy shyǵyndaýǵa týra keledi.
Búginde úlken qalalarda turatyn jastar arasynda áskerı qyzmet asa tartymdy emes. Sondyqtan olardyń ata-analar balasyn áskerden alyp qalýdyń amalyn izdeıdi. Keıde munyń sońy sybaılas jemqorlyqqa da ulasyp jatatyny jasyryn emes.
Al balamaly áskerı qyzmet jemqorlyqtyń jolyn kesedi. Balańyzdy áskerge jibermeı alyp qalý úshin bergen qarjyńyzdy Balamaly áskerı qyzmet jobasyna jumsap, az ǵana ýaqyttyń ishinde balańyzdyń zańdy jolmen Áskerı bılet alýyna múmkindik týǵyzǵan jón.
Bıyl Almaty qalasy men Almaty oblysynda jastardyń Balamaly áskerı qyzmetten ótý isi tegin túrde júzege asty. Osy rette jastardyń Balamaly áskerı qyzmetten ótýine arnalǵan birneshe talaptar bar ekenin aıta ketýimiz kerek.
Kimder balamaly áskerı qyzmetten óte alady?
Basty talaptardyń biri Balamaly áskerı qyzmetten ótýige yqylas tanytqan jastardyń jasy 24-27 jas arylyǵynda bolýy shart. Budan basqa turaqty tirkeýi men Enbek.kz saıty arqyly óziniń ýaqytsha jumyssyz ekenin aıqyndaýy shart.
Almaty qalasynda pılottyq jobany uıymdastyrýshylar Balamaly áskerı qyzmetten ótýge Almaty oblysy aýmaǵynda turatyn azamattardan ótinish kóp túskenin alǵa tartýda. Al Almatynyń jastary bul jobaǵa anaý aıtqandaı qyzyǵýshylyq tanytpaǵan.
Esesine qalanyń aınalasyndaǵy eldi-mekenderde turatyn jastar jobaǵa qatty qyzyǵýshylyq tanytypty. Munyń ózindik syry da joq emes. Óıtkeni oblys aýmaǵynda turatyn jumyssyz jastar Balamaly áskerı qyzmetten ótip, qoldaryna Áskerı bıletin alǵannan keıin elimizdiń quqyq qorǵaý, tótenshe jaǵdaı qyzmetinde jáne ózge de memlekettik organdarda jumysqa turýyna jol ashylatynyn jaqsy biledi. Sondyqtan olar Balamaly áskerı qyzmet jobasy ómirden óz jolyn taýyp ketýine tamasha múmkindik ekenin túsinip otyr.
Almaty qalasynda ótken tańdaý barysynda Balamaly áskerı qyzmetten ótýge ótinish bergen 83 jastyń arasynan áskerıler 30 adamdy tańdap alǵan. Jastar arnaıy komısıa músheleri aldynda suhbattasýdan jáne sporttyq normatıvter boıynsha synaq tapsyrǵan.
Balamaly áskerı qyzmetke áskerı qyzmetke densaýlyǵy jaramdy nemese ishinara jaramdy 24 jastan 27 jasqa deıingi, onyń ishinde merzimdi áskerı qyzmetke shaqyrýdan keıinge qaldyrylǵan adamdar óte alady. Osylaısha erte bastan otbasyn quryp, oqý oqyp jáne ózge de sebepterge baılanysty áskerı boryshyn óteı almaǵan azamattar 40 kúnniń ishinde áskerı boryshyn óteýine bolady.
Osy rette bul jobaǵa áskerı mindetti azamattar, áskerı qyzmet ótýshiler, buryn sottalǵandar, aqtaý boıynsha qylmystyq jaýaptylyqtan bosatylǵandar jáne ózderine qatysty sotqa deıingi tergeý is júrip jatqan azamattar jobaǵa qatysa almaıtynyn aıta ketýimiz kerek.
Kórshi tájirıbesi qandaı?
Jalpy mundaı áskerı qyzmetke qatysty balama jol damyǵan elderde baıaǵyda qalyptasqan bar. Aıtalyq, qolyna qarý alyp áskerde qyzmet etýden bas tartqandar azamattar hospısterdegi naýqastarǵa kútim jasaý, poshta jóneltý jáne qoǵamǵa paıdaly basqa da jumystardy atqaryp, Otan aldyndaǵy boryshyn ótep keledi.
Balamaly áskerı qyzmet irgedegi kórshimiz Reseıdiń Konstıtýsıasynda da oryn tapqan. Biraq balamaly áskerı qyzmet Reseıde qalypty áskerı qyzmetten eki ese uzaq, 21 aıǵa sozylady. Kórshi elde Balamaly áskerı qyzmetti tańdaǵan jastar júrgizýshi, aspaz, shashtaraz syndy qarapaıym mamandyqty bastap, kúrdeli – buǵyshylar, ınjener sekildi qyzmetterdi meńgeredi. Jumys úshin Balamaly áskerı qyzmetten óteýshi eńbekaqy ala alady. Biraq áskerıler olarǵa anaý aıtqandaı joǵary jalaqy tólemeıdi.
Mindetteme alǵan azamat jumystan shyǵa almaıdy, sol sıaqty ony jumystan shyǵarýǵa eshkimniń quqyǵy joq. Jumystan jaltarý áreketi áskerı tártippen jazalanady. Eger jumystan jaltarǵan sátte boryshker iri kólemde aıyppul tóleýi múmkin. Qazir Ýkraındaǵy soǵysqa baılanysty Reseıdegi Balamaly áskerı qyzmetke kóptegen ózgerister engizilgen bolýy múmkin.
Salystyrmaly túrde alyp qarasaq, Qazaqstandaǵy balamaly áskerı qyzmet kórshi elge qaraǵanda áldeqaıda tıimdi. Bizdiń jastarymyz balamaly áskerı qyzmetten ótýi úshin 12 aı boıy úı betin kórmeı, kazarmada túnemeıdi.
Bar bolǵany 40 kún. Osy ýaqyt aralyǵyn Balamaly áskerı qyzmetten ótýshige Qorǵanys mınıstrligi maýsymǵa baılanysty maýsymdyq áskerı kıimmen, úsh ýaqyt tamaq jáne áskerı kazarmamen tolyqtaı qamtamasyz etetinin de aıta ketýimiz kerek.
Balamaly áskerı qyzmette adam quqyǵy basty orynda
Halyqaralyq adam quqyǵyn qorǵaý normasy boıynsha mindetti áskerı qyzmet berik ornaǵan elderdiń bárinde Balamaly azamattyq qyzmet bolýy shrat. Iaǵnı, mindetti áskerı qyzmetten bas tartqan adamdardyń Otan aldyndaǵy boryshyn azamattyq qyzmetterdi atqaryp, boryshyn óteýine múmkindik berilýi tıis.
Sonymen qatar mundaı qyzmet damyǵan qoǵamda ómir súrip jatqan azamattar úshin jaza retinde qarastyrylmaıtynyn aıta ketýimiz kerek.
Búginde halyqaralyq adam quqyǵyn qorǵaýshylar ár eldegi balamaly áskerı qyzmetti ótý sharttaryn qatań qadaǵalaıdy. Eger sharttar adamdy qanaǵattandyrmasa, olar mundaı qyzmetti «jazalaý» dep baǵalaıdy.
Osyǵan deıin BUU-nyń Adam quqyqtary jónindegi komıteti Reseıde balamaly áskerı qyzmetten ótýshilerge tólengen jalaqynyń mólsheri eldegi eń tómengi kúnkóris deńgeıinen de az ekenin alǵa tartyp, ózderiniń narazylyqtaryn bildirgen edi. Biraq buǵan Reseı taraby ádettegideı mán bergen joq.
Budan basqa Adam quqyqtary jónindegi komıtet balamyly áskerı qyzmet mindetti áskerı qyzmettiń merziminen aspaýyna da basa mán beredi. Eger balamaly áskerı qyzmettiń merzimi mindetti áskerı qyzmettiń merziminen asyp ketse, ony adamdarǵa baǵyttalǵan jaza retinde de qarastyrady. Osy turǵydan alyp qarasaq, Qazaqstandaǵy balamaly áskerı qyzmet BUU-nyń Adam quqyqtary jónindegi komıtetiniń talaptarymen tolyqtaı sáıkesetinin baıqaýǵa bolady.
