Qazir moınynda qaryzy nemese nesıesi joq adam kem de kem. Nesıeni merziminen buryn jabý tıimdi ekenin bárimiz bilemiz. Biraq qalaı, áreketti neden bastaǵan durys? Bul saýalǵa Dalanews.kz usynǵan osy materıaldan jaýap taba alasyzdar.
Bank nemese mıkroqarjylyq uıymnan nesıe alǵan kezde mindetti túrde tólem kestesi birge beriledi. Bul kestede qaryzdy óteý merzimderi men somalary kórsetiledi. Sonymen qatar, Qazaqstan zańnamasy qaryz alýshyǵa nesıeni merziminen buryn óteý múmkindigin usynady. Al muny Fingramota.kz bylaısha shaǵyp kórsetedi:
- Merziminen buryn nesıeni japqanda, siz tek naqty qaryzdy paıdalaný merzimi úshin ǵana artyq tólemdi azaıtasyz. Eger nesıe paıyzsyz bolmasa, mysaly, bólip tóleý bolsa, bul múmkindikti qoldaný arqyly aıtarlyqtaı únemdeýge bolady.
Nesıeni rásimdegende, osy qarjy quralyn qalaı paıdalaný kerektigin túsiný mańyzdy. Aı saıynǵy tólemdi jasaǵan kezde, qarajattyń bir bóligi bankke aýdarylady – bul qarjy ınstıtýty alatyn paıyzdar, al qalǵan bóligi negizgi qaryzdy óteýge ketedi. Kelesi aıda paıyzdar búkil nesıege emes, tek negizgi qaryzdyń qaldyǵyna esepteledi.
Mysaly, siz 1 mıllıon teńge kóleminde nesıeni 1 jylǵa 25% mólsherlememen aldyńyz delik. Anýıtettik tólemder kestesine sáıkes, tólemder aı saıyn teń mólsherde júrgiziledi. Merziminen buryn tólem jasaǵan kezde, bul aqsha negizgi qaryzdy óteýge ketedi, al paıyzdar sáıkesinshe tómendeıdi. Osylaısha, siz nesıeni merziminen buryn jaýyp, artyq tólemdi edáýir azaıtasyz. Mysaly, eger 2024 jyldyń jeltoqsanynda siz 300 000 teńgeni merziminen buryn japsańyz, nátıjesinde nesıe merzimin 4 aıǵa qysqartyp, 140 531 teńge ornyna 89 070 teńge ǵana artyq tólem jasaıtyn bolasyz. Sonda 51 461 teńge únemdeısiz.
Eger siz basqa somany merziminen buryn japsańyz nemese bul áreketti birneshe ret qaıtalasańyz, bank qosymshasy arqyly siz qansha ýaqyt pen aqsha únemdeıtindigińizdi esepteı alasyz.
Nesıeni merziminen buryn óteý kezinde jıi kezdesetin qatelik:
- aı saıynǵy tólem júrgiziletin shotqa aqsha salý jetkilikti dep oılaý. Shyndyǵynda, arnaıy merziminen buryn óteý operasıasyn júrgizý qajet. Bank qosymshasynda bul úshin arnaıy komanda bolýy múmkin. Keıbir qarjy uıymdary, tipti arnaıy ótinish jazýdy talap etedi. Bul mańyzdy jaıt, sebebi eger siz barlyq rásimdi oryndamasańyz, sizdiń aqshańyz shotta tek tólem kestesi boıynsha esepteledi, jáne artyq tólem men nesıe merzimin qysqartý artyqshylyǵynan aıyrylýyńyz múmkin!
- keıbir jaǵdaılarda nesıe merziminen buryn ótelýine 3 nemese 6 aıǵa deıin tyıym salynýy múmkin, bul nesıeniń uzaqtyǵyna baılanysty. Bul talap nesıe kelisimshartynda mindetti túrde kórsetiledi jáne bank menejeri qaryz alýshyǵa osy jóninde habarlaýy tıis. Nesıeni merziminen buryn ótegende, aı saıynǵy tólem somasyn azaıtýǵa da bolady. Bul jaǵdaıda nesıe merzimi qysqarmaıdy, biraq siz ár aı saıyn az tólem jasaısyz. Bul tásildiń artyqshylyǵy az, óıtkeni nesıeniń uzaqtyǵy ózgermeıdi, sondyqtan qaryz alýshy uzaq ýaqyt paıyz tóleıdi jáne jalpy artyq tólem azaıǵanymen, merzimin qysqartqandaı únem bolmaıdy. Degenmen, keıbir jaǵdaılarda bul tıimdi bolýy múmkin, sebebi ondaıda jalpy tólem azaıyp, aı saıynǵy aýyrtpalyq jeńildetiledi.
Al aı saıynǵy tólemdi azaıtý úshin bankke baryp, tıisti ótinish tapsyrý qajet.
Nesıe almas buryn, onyń merziminen buryn óteý sharttaryn bank menejerinen naqtylap alý qajet.
Mysaly, zań boıynsha bankterge merziminen buryn nesıeni óteý úshin aıyppul nemese basqa da sanksıalar salýǵa tyıym salynady, eger:
- bir jylǵa deıin berilgen nesıe boıynsha 6 aıǵa deıin;
- bir jyldan astam ýaqytqa berilgen nesıe boıynsha 12 aıǵa deıin merziminen buryn ótelse.
Sonymen qatar, klıent tek naqty qaryzdy paıdalaný kúnderi úshin ǵana paıyz tóleıdi. Sondyqtan nesıelik mindettemelerdi merziminen buryn jabýǵa kirispes buryn, sharttardy muqıat zerttegen jón.
