28 قاڭتاردا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ توراعالىعىمەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسى وتەدى. جيىندا ەلىمىزدىڭ 2024 جىلعى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى تالقىلانىپ، الداعى مىندەتتەر ايقىندالادى. پرەمەر-مينيستر، ۇلتتىق بانك ءتوراعاسى جانە ءبىرقاتار ءوڭىر باسشىلارى بايانداما جاسايدى. وسىعان وراي ساياساتتانۋشى قازبەك مايگەلدينوۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا كوتەرىلۋى ءتيىس نەگىزگى ماسەلەلەرگە توقتالدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى
قازبەك مايگەلدينوۆتىڭ پىكىرىنشە، وتكەن جىلى ينفلياسيانىڭ جوعارى بولۋى ازاماتتاردىڭ ناقتى تابىسىنىڭ ازايۋىنا اسەر ەتتى.
“وسىعان بايلانىستى مەملەكەت باسشىسى حالىقتىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان جاڭا الەۋمەتتىك قولداۋ شارالارىن جاريالاۋى مۇمكىن. بۇل ەلدىڭ ىشكى تۇراقتىلىعى مەن تۇرعىنداردىڭ جاعدايىن جاقسارتۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارادى”، — دەيدى ساياساتتانۋشى.
مايگەلدينوۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇنايعا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋ ماقساتىندا ءار ايماقتا ونەركاسىپتىك دامۋ ماسەلەسىن شەشۋ ماڭىزدى. سونىمەن بىرگە ەكسپورتتىق الەۋەتتى ارتتىرۋ ەكونوميكانىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋدە شەشۋشى ءرول اتقارادى.
“جوعارىدا ايتىلعانداي، ينفلياسيا ءارى بيۋدجەت تاپشىلىعىنان ەكونوميكامىزدىڭ وسال تۇستارى جەتىپ ارتىلادى. سوندىقتان ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىن ءارتاراپتاندىرۋ وتە ماڭىزدى. ونى جاي عانا سوزبەن ايتىپ قانا قويماي، ءىس جۇزىندە شەشىمىن ىزدەۋىمىز ماڭىزدى. مىسالى، مۇنايعا تاۋەلدىلىگىمىزدى ازايتۋ ءۇشىن ءار ايماقتا ونەركاسىپ ماسەلەسىن قولعا الۋ قاجەت. سودان سوڭ ەكسپورتتىق الەۋەتتى ارتتىرۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىندە ماڭىزدى بولۋى كەرەك. بۇنىڭ ءبارى تۇتاس 17 ايماقتى قامتىعانى ءجون. سەبەبى بۇل ەكونوميكامىزدىڭ تۇراقتىلىعىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى”، — دەپ اتاپ ءوتتى ول.
ينفراقۇرىلىمدىق جانە ەنەرگەتيكالىق دامۋ
ونىڭ سوزىنشە، ەنەرگەتيكا، لوگيستيكا جانە سيفرلاندىرۋ سالالارى بويىنشا ناقتى جوبالار نەگىزگە الىنۋى قاجەت.
“بۇل جەردە ناقتى جوبالار، ناقتى تاپسىرمالار جانە ناقتى ورىنداۋشىلار قاجەت. ويتكەنى جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋى، ونەركاسىپتەردە جاڭا ونىمدەردىڭ پايدا بولۋى ەل ەكونوميكاسىنا وڭ اسەرىن تيگىزەرى ءسوزسىز. ينفلياسيانىڭ سالدارىنان تۇرعىنداردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتى تومەندەگەندىكتەن، مينيمالدى جالاقىنى، زەينەتاقىنى جانە الەۋمەتتىك جاردەماقىلاردى ۇلعايتۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىنە ەنگىزىلۋى ءتيىس. سونداي-اق، ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنىڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن اۋىل-ايماقتاردا ساۋدا ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ قاجەت”، — دەيدى ول.
سالىق ساياساتى جانە كاسىپكەرلىك
ساياساتتانۋشى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ نەگىزگى تەتىگى ەكەنىن ەسكە سالدى. ول قوسىمشا قۇن سالىعىن ارتتىرۋدىڭ ورنىنا، كەرىسىنشە، سالىقتىق جانە نەسيەلىك جەڭىلدىكتەردى قاراستىرىپ، كاسىپكەرلىكتى جۇرگىزۋدەگى بيۋروكراتيالىق كەدەرگىلەردى ازايتۋ قاجەت ەكەنىن ۇسىنادى.
“ەكونوميكامىزدىڭ باستى تەتىگى شاعىن جانە ورتا بيزنەس ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز قاجەت. وسى تۇرعىدان ءبىز قازىرگى قوعامدا قاتتى تالقىلانىپ جاتقان قوسىمشا قۇن سالىعىن 12%-دان 20%-عا ءوسىرۋ ەمەس، كەرىسىنشە سالىق جانە نەسيە جەڭىلدىگى، جالپى مىنا بيزنەستى اشۋ جانە جۇرگىزۋدەگى پروسەسسەدۋرالاردى جەڭىلدەتۋ، بيۋروكراتيالىق تەجەگىشتەردى الىپ تاستاۋ ماسەلەسى قارالۋى كەرەك. ەگەر كەز كەلگەن كاسىپ بانكروتقا جابىلا بەرەتىن بولسا، ول ەكونوميكالىق ءوسىم اكەلمەيدى”، — دەيدى ساياساتتانۋشى.
تاريف ساياساتى
مايگەلدينوۆ كوممۋنالدىق قىزمەتتەردىڭ باعاسىن قايتا قاراۋ جانە ونى تومەندەتۋ ماڭىزدى ەكەنىن دە العا تارتتى.
“كوممۋنالدىق باعالار ءوسىپ جاتىر. ونىڭ بارلىعى كەز كەلگەن ازاماتتىڭ قالتاسىنا اۋىر تيەتىنى انىق. ەرتەڭگى كۇنى بۇل دا الەۋمەتتىڭ نارازىلىقتىڭ سەبەبى بولۋى مۇمكىن”، — دەپ قوستى ول.
ەكونوميكانى دامىتۋدىڭ ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆالارىنا توقتالعان قازبەك مايگەلدينوۆ جاسىل ەنەرگەتيكا مەن ەنەرگەتيكالىق تاۋەلسىزدىكتى ارتتىرۋعا ارنالعان ينۆەستيسيالىق جوبالاردىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.
“شيكىزاتتىق ەمەس سەكتورلاردى دامىتۋ جانە ايماقتار اراسىنداعى تەڭسىزدىكتى جويۋ باستى نازاردا بولۋى ءتيىس”، — دەيدى ول.
بيۋدجەت جانە سىرتقى قارىز
ساياساتتانۋشى ۇلتتىق قوردىڭ قاراجاتىن ءتيىمدى پايدالانۋ جانە ونىڭ ورنىن تولتىرۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋدى ۇسىنادى.
“وسى تۇرعىدا بيۋدجەتكە قىسىم ءتۇسىرىپ وتىرعان سىرتقى قارىزداردى ازايتۋ جانە ينفلياسيانى تۇراقتاندىرۋ بويىنشا ۇلتتىق بانك پەن ۇكىمەتتىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىسى قاجەت”، — دەپ قوستى ول.
قازبەك مايگەلدينوۆتىڭ پىكىرىنشە، ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسى حالىقتىڭ ءومىر ساپاسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان ناقتى شەشىمدەر قابىلداۋ الاڭى بولۋى ءتيىس.
