Jýrnalıs Nurmuhamed Baıǵaraev Taıaý Shyǵystaǵy sońǵy qarýly qaqtyǵysqa baılanysty óz taldaýyn usyndy. Onyń paıymynsha, Izraıl men Iran arasyndaǵy shıelenis logıkalyq shegine jetip, qaqtyǵys ózara kelisilgen senarımen toqtaǵan, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
“21 ǵasyrda Taıaý Shyǵystaǵy eń mánsiz qysqa soǵystyń biri óziniń logıkalyq mejesine jetkendeı. Tramp birneshe ret soǵys aıaqtaldy dep málimdedi. Iran men Izraıl sodan keıin de 1-2 ret ózara raketa almasty. Osymen toqtaǵandaı”, — deıdi ol.
Ol soǵystyń bastalýyna sebep retinde MAGATE-niń Iran ýrandy 90 paıyzǵa deıin baıytty degen málimdemesin keltiredi. Baıǵaraevtyń aıtýynsha, bul ıadrolyq qarýǵa daıyndyqtyń belgisi retinde qabyldanyp, Izraıl soǵys qımyldaryn bastap ketken.
“Iaǵnı, soǵystyń maqsaty Irannyń ıadrolyq obektilerin buzý, sóıtip qarý jasaýǵa múmkindik bermeý edi. Soǵysqa AQSH-ty aralastyrdy. Sonda da, menińshe, AQSH pen Izraıl bul maqsatyna jete almady. Tek baǵdarlamany birneshe aı ne 1 jylǵa shegerdi”, — dep atap ótti ol.
Baıǵaraev Irannyń jaýaby álsiz bolǵanyn, olardyń zymyrandarynyń basym bóligi AQSH-tyń Iraktaǵy bazalary men teńizdegi kemeleri arqyly qaǵyp túsirilgenin alǵa tartty. Keıbir zymyrandar ǵana Izraıl aýmaǵyna jetken.
Sondaı-aq ol AQSH-tyń Irandaǵy úsh ıadrolyq nysanǵa soqqy jasaǵanyn, alaıda bul soqqylar tıimdi bolmaǵanyn aıtty.
“MAGATE Fordo aımaǵynda radıasıa taramady dep habarlady. Iaǵnı, zaqym tımegen. Sebebi ol taýdyń túbinde ornalasqan. Oǵan qosa, keshe CNN AQSH-tyń áskerı barlaý qyzmeti de Irannyń baıytylǵan ýrany da, sentrıfýgasy da aman degen qupıa málimetin jarıalap jiberdi. Demek, Tramptyń nysanany joıdyq degeni jalǵan bolyp shyqty”, — dedi ol.
Jýrnalıs Iran jaýap bermeıdi dep boljaǵanyn, biraq AQSH-tyń Dohadaǵy bazasyna 14 zymyran atylǵanyn atap ótti. Onyń 13-i áýede joıylǵan. Bul shabýyldyń kelisilgen sıpatta bolǵanyn AQSH prezıdenti Tramptyń ózi de málimdegen.
“Soǵystyń sońy ózara kelisilgen senarımen júrgendeı. Onda meniń boljamym dál keldi. Óıtkeni Iran qazir AQSH-qa ashyq shabýyldaıtyn hálde emes ekeni anyq”, — deıdi ol.
Baıǵaraevtyń sózinshe, Iran Ormýz buǵazyn jappaǵan. Eger japqan jaǵdaıda, bul álemdik munaı naryǵyna úlken soqqy bolar edi. Bul da jaǵdaıdyń kelisilgen senarı boıynsha órbigenin kórsetedi.
“Kelisim jasaýǵa eki ortada Qatar ámiri biraz eńbek sińiripti. Óz astanasyndaǵy AQSH áskerı bazasyn qurban etýge kelisimin de bergen sıaqty”, — deıdi jýrnalıs.
Ol bul soǵysty “mánsiz” dep ataýynyń sebebin de túsindirdi.
“Izraıl qarsylasyn júgendemek boldy. Maqsat-muraty osy boldy. Biraq degenine jete almady. Esesine, úsh tarap ózara qanshama raketa atty. Árbiriniń quny 1,5–5 mıllıon dollar aralyǵynda. Drondar arzan: 20 myń – 50 myń dollar. Qanshama kisi kóz jumdy, ǵımarattar qırady”.
Ol ChatGPT arqyly shamamen 2,5–3,5 mıllıard dollar kóleminde shyǵyn bolǵanyn eseptetkenin aıtyp ótti. Bul qarjyny ǵylym men medısınaǵa salý áldeqaıda paıdaly bolar edi degen pikirde.
“Endi úsh taraptyń da bıligi óz halqyna ‘jeńdik’ dep málimdep jatyr. Sebebi soǵystan abyroımen shyqqysy keledi. Menińshe, esh tarap jeńbedi. Tek Tramptyń podpıschık sany artty. Boldy”, — deıdi Nurmuhamed Baıǵaraev.
Sóz sońynda jýrnalıs bılikke dinı nemese saıası fanatızmge berilgen tulǵalardyń kelý qaýpin de atap ótti.
“Halyqtyń ýaqytyn urlaıdy, óz ıdeologıasyn tańady. Eldiń resýrsyn damýǵa emes, saıası maqsatqa jumsaıdy”.
