Алмаз Шарманның айтуынша, вирустың штамдары мен варианттарын ажырату қажет. Кейбір техникалық айырмашылықтар бар.
– Біз коронавирустың әр түрлі нұсқалары туралы айтып жатырмыз. 1 маусымнан бастап Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы оларды грек алфавитінің әріптері – «альфа», «бета», гамма, «дельта» деп атауды шешті. Оларды «үнді», «бразилиялық», «оңтүстік африкалық» деп атағанға дейін. Бірақ мұндай коннотация болмауы үшін олар оларды әріптік белгілер деп атауды шешті, – дейді профессор.
Алмаз Шарман коронавирустық пандемия басталғалы бері бүкіл әлемде көптеген нұсқалар тіркелгенін баса айтты. Шамамен ай сайын екі немесе үш нұсқа пайда болды. Сонымен қатар, тиімді вакциналардың пайда болуымен мутацияның жиілігі тездеді. Бұл табиғи эволюциялық процесс.
– Вирус тірі қалудың жолдарын іздеп, белсенді түрде мутациялана бастайды. Шындығында, вирустың тек 30 мың нуклеотид негізі бар және оның мутациялық нұсқаларының саны шектеулі. Вирустардың бірнеше нұсқалары бар, олар жұқпалы және вакциналарға төзімді болуы мүмкін, немесе вакциналардың әсерінен жалтаруы мүмкін, бірақ олар жұқпалығын жоғалтады. Бұл альфа, бета және гамма нұсқаларымен болды. Біз қазір «дельтаның» өте жұқпалы нұсқасымен айналысамыз. Мен әлі де бұл коронавирустың соңғы агрессивті нұсқасы деп ойлаймын және болашақта пандемия жойылуы керек, – деді Алмаз Шарман.
Мысалы, оңтүстікафрикалық нұсқасының вакциналарға төзімді екені анықталды, бірақ сонымен бірге ол тез жұқпайды. Ал «дельта» нұсқасы өзінен бұрынғыларды ығыстырып, қауіпті әрі жұқпалы болып шықты.
«Дельта» нұсқасы жоғалып бара жатқанда, бірақ болашақта вакциналанған халықтың үлесі төмен болса, онда басқа нұсқалар пайда болуы мүмкін», - деді Алмаз Шарман.
Профессор вирустың штаммдары мен нұсқаларын шатастырмауды сұрады. Ол штамдар вирустың тағы бір сапалық сипаттамасы екенін атап өтті. Штамдарға 2003 және 2012 жылдары таралған және Оңтүстік-Шығыс Азияда атипиялық негізгі эпидемиясын тудырған вирустар жатады.
Вакцинация деңгейінің жеткіліксіздігі жағдайында коронавирус мутацияға ұшырап, жаңа нұсқаларды тудырады.
– Вакциналардың коронавирусқа қарсылығы тиімді. Әсіресе ковидтің «альфа» нұсқасында. Бұл нұсқа жұқпалы болғанымен, вакциналар оны басады. «Дельта» нұсқасының өзгеше тәсілі бар, ол вакциналардан аздап бас тартады, дегенмен вакциналар 70-80% жағдайда өзінің тиімділігін көрсетеді, – деді Алмаз Шарман.
Сөзін қорытындылаған Алмаз Шарман Қазақстанда соңғы екі айда жұқырудың негізінен «үнді» деп аталатын «дельта нұсқасынан» тарағанын айтты. Бұл «британдық» және «уханьдық» нұсқаларға 60%-ға жұқпалы.
– Вакциналану артқан сайын вирус өзінің күшін жойып, қарапайым инфекцияға айналады. Дертпен күресті тоқтауға болмайды. Вакциналанған азаматтар санын көбейте отырып, біз коронавирусты эндемиялық ауруға айналдыратын боламыз, – деп түйіндеді сөзін Алмаз Шарман.
