Belgili saıasatker Ákejan Qajygeldın Nazarbaevtyń kúıeýbalasy Tımýr Qulybaevtyń Qazaqstandaǵy memlekettik organdaryndaǵy yqpaly, Samat Ábish isi men eldegi júıe týraly aıtty, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Qajygeldınniń sózinshe, Tımýr Qulybaevtyń memlekettik organdardyń sheshimderine áseri prokýratýranyń, zańdardyń, Májilistiń, Úkimet pen Prezıdent Ákimshiliginiń yqpalynan kúshtirek.
«Bul Tımýr Qulybaevqa ne úshin kerek? Onyń shetelde Halyq bankinen paıda túrinde alǵan dıvıdentinen áldeqaıda kóp qarjysy bar. Biraq bul onyń sheteldegi baılyq kózderiniń zańdylyǵyn kórsete alatyn jalǵyz resýrsy. Ol óziniń ofshorlyq kompanıalaryn Vitol-men birge baıytý kózi retinde paıdalana almaıdy. Óıtkeni ondaǵy operasıalardyń barlyǵy zańsyz. Bul ulttyq múdde turǵysynan. Al sheteldegi komersıalyq operasıalar turǵysynan olar qalypty bolyp kórinýi múmkin. Biraq benefısıardyń kim ekenin qarasańyz, onda biz barlyq zańdarymyzdy qaıta qaraýymyz kerek.
Al zańdar qalaı ózgerip otyrdy? Prokýratýra qylmystyq prosesti ashý úshin eki kompanıa arasynda aýdıt júrgize bastaıdy. Osy aýdıtty paıdalanyp, ol jerde bolmashy zańbuzýshylyqtar bolǵanyn aıtady. Osylaısha eki taraptaǵy qylmystyq proses toqtatylyp, azdaǵan aıyppul tólep, isti jaba salady. Al ekinshi kompanıanyń artynda úshinshi kompanıa turady. Ol kompanıa sol tranzaksıalardan naǵyz tabys taýyp otyrady. Sol kompanıanyń benefısıarlarynyń ishinde burynǵy premer, burynǵy vıse-premer, burynǵy mınıstr, burynǵy prokýror jáne Nazarbaev áýletiniń adamdary júredi. Qaırat Sháripbaev Darıǵaǵa keshe ǵana úılenip, búgin mıllıarder, sýpermıllıarder bolyp shyǵa keldi. Mundaı nárseni bári jasap otyr: burynǵy áıeli, otbasy, balalary, júrgizýshisi, Nurálı, nemereleri, jalpy Nazarbaevtyń ósip kele jatqan urpaǵy istep otyrǵan nárse», - deıdi Ákejan Qajygeldın Elmedia-ǵa bergen suhbatynda.
Aıta keteıik, sheteldik jýrnalıserdiń zertteýlerine sáıkes, shveısarıalyq Vitol munaı kompanıasy Qulybaevpen seriktes bolyp, is júzinde qazaqstandyq munaıdyń iri eksporttaýshysy boldy.
Jarıalanǵan sheteldik materıaldarda 2014 jyly Vitol eksportqa arnalǵan barlyq qazaqstandyq munaıdyń tórtten bir bóligin satqany, sodan keıin elimizdiń iri munaı ken oryndaryna qol jetkizgeni jazylǵan.
Tergeýshilerdiń sózinshe, bul kompanıanyń qazaqstandyq basqarýshy elıtalarǵa jaqyn adamdarǵa tıesili bolýymen baılanysty. Jýrnalıserdiń pikirinshe, bul Vitol-ǵa mıllıardtaǵan dollarlyq kelisimsharttar jasaýǵa múmkindik berdi, al odan Tımýr Qulybaev paıda kórip otyrǵan.
Sonymen qatar, Ákejan Qajygeldın Samat Ábish isine qatysty oıyn aıtty.
«Samat Ábishke qatysty iste qandaı memlekettik qupıa bolýy múmkin? Shpıonajben baılanysty is bolyp, ol jerde agentterdiń aty atalsa túsiner edim. Otanyna opasyzdyq jasaǵan Ábishtiń isinde qandaı memlekettik qupıa bolýy múmkin? Ol jerde eshqandaı qupıa joq. Olar osylaısha kózge anyq kórinip turǵan nárseni jasyryp qalmaq», - deıdi Qajygeldın.
Odan bólek, Ákejan Qajygeldın Prezıdent Toqaev bul jaǵdaıdyń bárin qalaı ózgerte alatynyn aıtty.
«Jaǵdaıdy krızıske ákelgenderge reforma júrgizýdi senip tapsyrýǵa bolmaıdy. Premer-mınıstr Smaıylov otstavkaǵa ketkenimen, onyń kezindegi mınıstrler kabınetin otyrǵan adamdardyń 70 paıyzy qaldy. Osydan keıin bir nárse ózgeredi dep oılaısyzdar ma? Ózgermeıdi. Olar Nazarbaevtar áýletiniń qolastynda júrip bir prınsıppen ómir súrip úırenip qalǵan. Mınıstrler de, olardyń orynbasarlary da ózderine jaýapkershilik alýdan qorqady», - deıdi Qajygeldın.
Aıta keteıik, buǵan deıin Dala INSIDE Úkimettegi "Qulybaevtyń adamdary" Qajygeldınniń nazaryna ilige bastaǵanyn jazǵan edi. aktıvterdi qaıtarý týraly zańǵa Qulybaevtyń adamdary aralasty" degen boljam aıtqan. Maǵjanulynyń paıymdaýynsha "Tımýrdyń komandasy" atalǵan zań jobasyn suıyltyp jiberýge múddeli.
Qajygeldınniń nysanasyna ilikken azamattardyń esim-soıy kim?
DALA INSIDE osy tarapta táýelsiz zertteý júrgizýge tyrysty.
"Shettegi aktıvterdi qaıtarý týraly" zańnyń "chernovıgin" qolmen ustap, kózben kórgenderdiń biri - Rýstam Júrsinov. Bul kim dersiz? Ol elimizdegi kásipkerler quqyn qorǵaıtyn arnaıy ýákil, bylaısha aıtqanda "bıznes ombýdsmen".
Atalmysh zań Májilis talqylaýyna túspeı tura Júrsinovtyń qolynan ótken.
"Bıznes ombýdsmen" zańsyz aktıvti "izdeý" men "kámpeskeleýdiń" algorıtmimen aldyn-ala asyqpaı-caspaı tanysyp alǵan. Bizge jetken málimet boıynsha Júrsinov zańgerlerdiń kómegine júginip, zań jobasynyń olqy tustaryn anyqtaýǵa tyrysqan. Kim úshin, ne úshin, ol jaǵy bizge belgisiz…
Zańsyz kapıtaldy elge qaıtarý maqsatynda qurylǵan komısıa quramynda Bas prokýrordyń orynbasary - Ulan Baıjanov bar. Qurylymnyń eleýsiz múshesi emes, osy komısıa tóraǵasy Toqaevtyń bildeı bir "zam-y".
Osy tusta "aktıvterdi qaıtarý týraly zańǵa Qulybaevtyń adamdary tumsyq tyqty" degen Qajygeldınniń tuspalyn faktchekten ótkizýge týra keledi. Ákejannyń túısigi ádettegideı áldebir shıkilikti sezse kerek…
Biz sóz ótken Júrsinov pen Baıjanov ta "kúıeýbalanyń" syralǵy serikteri. Qulybaev "QazMunaıGazdyń" orynbasary qyzmetin atqarǵan 2000-shy jyldary atalǵan jup kareralyq baspaldaqpen qaryshtap kóterildi.
Júrsinov keıinnen taǵy sol Qulybaev jetekshilik etken "QazEnerjı" bıznes qaýymdastyǵynyń zańgerlik bólimin basqardy. "Bıznes ombýdsmen" atanbaı tura, taǵy sol Qulybaev basqaratyn "Atameken" palatasynyń vıse-prezıdenti boldy.
DALA INSIDE-qa jetken málimet boıynsha sońǵy kezderi Tımýrdan maza ketip, typyrshı bastaǵan. Keshege deıin Jańa Qazaqstannyń saıası elıtasy sapyndaǵy tamyr-tanystaryna arqalanyp kelgen Qulybaev Qajygeldın taratqan ınsaıdtyń sońy aıǵaı-shýǵa ulasa ma qaýiptenedi.
